Gần đây, con đã chứng kiến biết bao câu chuyện chua xót đang diễn ra cả ở ngoài đời cũng như trong đạo. Nỗi đau càng nhân lên gấp bội khi chúng con thực hiện lý tưởng mang đạo vào đời, thì phải cam chịu những phản ứng thiếu thiện cảm của đời ập vào. Đây là nỗi ưu tư lớn không chỉ riêng con mà cả đoàn thể chúng con đang gặp phải. Những nỗi đau nội thương chưa được chữa lành thì giờ tiếp tục lại bị ngoại kích khiến nỗi đau chồng thêm nỗi đau. Việc công kích không chỉ mang tính thị phi, đàm tiếu mà còn là sự chống phá, gây sát thương khiến đoàn thể chúng con khó an nhiên, tĩnh tại.

Chúng con hiểu rõ, vết thương lòng cần được dùng dược liệu của tình thương và sự hiểu biết để chữa lành. Dược liệu ấy là những nguyên tắc đạo đức. Dược liệu ấy còn là giáo pháp – pháp dược – của Đức Thế Tôn đã truyền lại cho chúng con. Ngài là Vô thượng y vương – là bậc Thầy trị tâm bệnh cho chúng sinh muôn thuở. Chúng con nương theo Ngài, nhận pháp dược của Ngài để trị tâm bệnh cho chính mình và cho những người hữu duyên. Pháp dược của Thế Tôn đã giúp con chuyển hoá, tẩy rửa uế tâm đem lại sự an lành một cách hữu hiệu, mầu nhiệm như linh dược.

Trái với pháp dược là độc dược. Độc dược do độc tố tạo thành. Độc dược cũng có khi là hậu quả của việc không biết chế tác pháp dược. Trong huynh đệ chúng con, có những vị hiểu biết chưa chính chắn về pháp dược, thực tập chưa nhuần nhuyễn về pháp dược và phương pháp chế tác, có vị hiểu không đúng, thậm chí chưa hiểu gì về pháp dược mà đã liều lĩnh mang ra sử dụng để gọi là “độ sinh”. Từ đó, sử dụng sai phương, chế biến sai cách khiến linh dược trở thành độc dược làm hại mình, hại người, hại cả đoàn thể thanh tịnh đang chung sống an lạc. Đức Thế Tôn từng dạy, người biết chăm sóc bệnh là người: “Có năng lực pha thuốc; biết liều lượng thích đáng để pha thuốc; không vì lợi ích vật chất mà pha thuốc; săn sóc người bệnh với lòng từ và; có năng lực nói pháp, khích lệ, làm cho người bệnh phấn khởi, hoan hỷ”. (Kinh Tăng Chi, Chương Năm Pháp, Phẩm Bệnh). Tiếc là chúng con đã không đủ năng lực và đạo lực để pha chế pháp dược như Ngài dạy, để rồi chúng con trở thành những nạn nhân trong chính sự ngây dại của mình. Có đáng thương chăng!

Năm xưa Đức Thế Tôn đã khuyến cáo thầy Arittha học giáo pháp mà không quán sát với trí tuệ; học pháp chỉ để nuông chiều cảm xúc, vì lợi ích cá nhân, vì lợi dưỡng hẹp hòi, học để chỉ trích người khác, để khoái khẩu biện luận. Từ đó hiểu sai lạc giáo pháp nên nhận lấy bất hạnh, đau khổ lâu dài. Cũng như người bắt rắn, không nắm lấy đầu rắn mà nắm lấy phần thân hay phần đuôi nên bị rắn quay lại cắn là điều có thể xảy ra. (Kinh Trung bộ, Ví Dụ Con Rắn).

Chúng con nhận thức rõ rằng: Thế Tôn đã giác ngộ, đã điều phục, đã tịch tĩnh, đã vượt qua và đã chứng niết bàn, nên Ngài thuyết giảng những điều đã giác ngộ, đã điều phục, đã tịch tĩnh, đã vượt qua và đã chứng niết bàn (Trung Bộ Kinh, Tiểu kinh Saccaka). Ngài dạy thêm: Những ai thuyết pháp để đoạn tận tham, đoạn tận sân, đoạn tận si, những vị ấy là những vị khéo thuyết pháp, là những vị khéo thực hành ở đời. (Tương Ưng IV, Thiên Sáu Xứ, phẩm Tương Ưng Jambukhafdaka). Trong khi chúng con thì pháp học còn vụn về, pháp hành chưa miên mật. Dù mang danh thuyết giáo, nhưng hời hợt ngôn hành, kinh văn hiểu lệch lạc, nghĩa lý chưa tỏ thông, lấy ngôn ngữ làm trò hí luận, khoe kiến thức để tỏ đa văn. Chúng con quên rằng, học rộng nghe nhiều mà thiếu tu cũng là một sự trói buộc, chúng con tự giam mình trong sự hiểu biết, bị dính vào cái bẫy kiến thức do chính mình đặt ra. Đã thế, chúng con cũng không thường xuyên xông ướp giáo pháp ngang qua hành trì nên đã không nhớ nỗi lời nhắc nhở ân cần, tha thiết của Đức Thế Tôn: Những ai thuyết pháp chỉ với mục đích mong người nghe pháp được vui, và nghe pháp xong họ làm cho ta cũng được vui. Thuyết pháp như vậy là thuyết pháp không thanh tịnh. Những ai thuyết pháp với tâm niệm: “Pháp được Thế Tôn khéo giảng, pháp ấy liên hệ đến hiện tại, có hiệu quả tức thời, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, được người trí tự mình giác hiểu. Mong sao người nghe pháp hiểu rõ pháp, thực hành pháp; rồi đem truyền rộng pháp ấy cho nhiều người khác với lòng từ bi. Thuyết pháp như vậy là thanh tịnh thuyết pháp. (Tương Ưng Bộ II – Thiên Nhân Duyên, C. 5, Tương ưng Kassapa).